ماهنامه «نماینده» -  زمانی‌که از نماینده مردم سمنان در مجلس دهم خواستیم تا با موضوع بیابان‌خواری در استان سمنان گپ‌وگفتی داشته باشیم، وی صراحتاً گفت مسئله امروز استان چیز دیگری است و آن «آب» است. به این ترتیب صحبت‌های این نماینده مجلس به‌سمت‌وسوی لزوم برنامه‌ریزی برای تأمین آب استان رفت. وی اساس توسعه هر کشوری را آب دانست و اشاره‌ای به آیه مربوط در قرآن داشت که «و جعلنا من الماء کل شیء حی» یعنی منشأ حیات و زندگی، آب است. او معتقد است حاکمیت طبق اصول ۴۵ و ۴۸ قانون اساسی موظف به تأمین منابع پایدار آبی است و هیچ شهر یا منطقه خاصی نمی‌تواند مانع از این کار شود. بنابراین حاکمیت بایستی ضمن رعایت شروطی آب مصرفی کشور را تأمین نماید. مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید:

* جناب‌عالی به‌عنوان نماینده سمنان اولویت اول استان را آب اعلام کردید، در این خصوص توضیح بفرمایید.

وسعت زیاد استان (۹۸ هزار کیلومترمربع) آن را به ششمین استان پهناور کشور تبدیل کرده است. منطقه‌ای که سمنان در آن واقع شده در یک چهارراه استراتژیک قرار دارد که هم کریدور شمال به جنوب و هم شرق به غرب است. سمنان از نظر سطح تحصیلات ۳ برابر میانگین کشوری دانشجو و استاد دارد. از لحاظ منابع و معادن هم در کشور مقام پنجم را داراست. اما با وجود چنین ظرفیت‌هایی به‌دلیل کمبود آب، این استان نتوانسته آن‌طور که باید توسعه پیدا کند و همین امر مانع از افزایش جمعیت در آن شده است که تقریباً کم جمعیت‌ترین استان کشور محسوب می‌شود.

در شرایطی که ذکر شد، استان سمنان نیاز به آب دارد تا بتواند ظرفیت‌های اشتغال خود را به فعلیت برساند تا نه تنها برای بومیان خود بلکه برای ساکنان استان‌های مجاور که برای تأسیس کارخانه‌ها و کشاورزی کمبود زمین دارند، ایجاد اشتغال کند. بنابراین اولین اولویت استان سمنان تأمین آب است. طبق قانون اساسی و نیز طبق قانون مربوط به توزیع عادلانه آب، دولت و حاکمیت موظف به تأمین آب و تلاش در این راستا هستند.

* برای تأمین آب سمنان چه روشی در دستورکار قرار دارد؟ انتقال آب از استان‌های دیگر یا از طریق دریا؟

من معتقدم باید دیدگاه‌های ملی وجود داشته باشد، یعنی باید میان استان‌ها از جنبه‌های مختلف مراوداتی شکل بگیرد. هر استانی از جهاتی دارای منابع و ظرفیت‌هایی است و باید با استان دیگر همکاری و تبادل اقتصادی کنند تا باعث توسعه و رشد اقتصادی خود و سایر استان‌ها و نتیجتاً در کشور شوند. در سمنان و استان‌هایی با شرایط مشابه سمنان به دلیل کمبود آب، نیازمند منابع پایدار آب هستیم ولی همین استان‌ها در زمینه‌های دیگر ظرفیت‌های رشد اقتصادی دارند که می‌توانند با سایر استان‌ها به اشتراک بگذارند.

برای انتقال آب لازم است سه شرط به جد مورد توجه قرار گیرد؛ اول رعایت مسائل زیست‌محیطی، دوم پرداخت حق‌آبه مبدأ، سوم استفاده بهینه از آب. امروزه در جهان یکی از منابع آبی دریاها هستند که پس از شیرین‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در کشور ما هم سال‌هاست که انتقال و استفاده از آب دریای عمان، خلیج‌فارس و همچنین دریای خزر به‌عنوان منابع آبی مورد بررسی کارشناسان امر قرار گرفته است. مطالعات اولیه بر روی برخی طرح‌ها صورت گرفته و تأییدیه‌های زیست‌محیطی در مواردی داده شده است. درحال حاضر حداقل سه کشور حوزه دریای خزر در حال استفاده از آب این دریا هستند ما نیز نباید غفلت کنیم، ما باید در عین استفاده درست و کارشناسی از آب این دریا همسایگان خزر را هم مجاب به‌رعایت مسائل زیست‌محیطی و حجم مناسب برداشت آب کنیم.

* به‌نظر می‌رسد استفاده بهینه و صحیح از آب موجود بر هر اقدام دیگری اولویت داشته باشد. عملکرد در این زمینه قابل قبول است؟

تقریباً ۹۰ درصد آب در بخش کشاورزی صرف می‌شود که بهره‌وری این بخش با میزان ۴۰ درصد در سطح کشوری در سطح مطلوبی قرار ندارد. در چند سال اخیر اقداماتی درخصوص آبیاری‌های صنعتی و تحت فشار و قطره‌ای انجام گرفته اما باز هم با استاندارها فاصله زیادی داریم.

در بخش مصارف خانگی و صنعتی که ۸ تا ۱۰ درصد را شامل می‌شود نیز بهره‌وری نامناسب و بیش از استانداردهای جهانی است. طبق مصوبه مجلس در بخش کشاورزی تا حدود ۸۵ درصد هزینه‌های مربوط به آبیاری‌های صنعتی و قطره‌ای را دولت باید پرداخت کند. کشاورزان می‌توانند از این تسهیلات بلاعوض استفاده کنند تا بهره‌وری آب در بخش کشاورزی بالا رود.

در مبحث پساب‌ها و بازچرخانی آب، در سطح استان سمنان و بسیاری از استان‌های دیگر اقداماتی انجام می‌گیرد اما باید بر سرعت کار افزود. مجموعه اینها می‌تواند باعث افزایش بهره‌وری شود. ما باید هم در بهره‌وری آب و هم در تأمین منابع پایدار آب تلاش بیشتری داشته باشیم در غیر این صورت در آینده با ادامه روند موجود دچار مشکل خواهیم شد.

* به‌صورت ویژه در استان سمنان چه اقداماتی برای استفاده بهینه آب انجام شده است؟

در استان سمنان نیز به‌صورت مشخص در چند سال اخیر به‌اندازه مجموع سال‌های قبل از آن ترویج استفاده از آبیاری تحت فشار را داشتیم. تقریباً تمام چاه‌های غیرمجاز بسته شده است تا از منابع آب‌های زیرزمینی محافظت شود. در خصوص پساب‌ها نیز می‌توان ادعا کرد ساخت تصفیه‌خانه‌ها در مراحل نهایی خود قرار دارد. تمامی کارخانه‌ها در تمامی شهرهای حوزه انتخابیه در حال راه‌اندازی تصفیه‌خانه هستند. به‌دلایلی که ذکر شد استان سمنان از جهت بهره‌وری آب جزو استان‌های اول کشور است.